چله تابستان چه روزیه؟ | کدوم شهرها چله تابستان رو جشن می گیرن؟

در تقویم کهن ایرانی در گرم ترین روز تابستان جشن چله تابستان برگزار میشد. چله تابستان یا چله تموز که گذشت چهل روز از تابستان است چله بزرگ نیز نامیده می شود. در ایران باستان این روز جشن گرفته میشد و آیین های مختص به خود را داشت. برای اینکه درباره چله تابستان بیشتر بدانید با ما همراه باشید.

تاریخچه جشن چله باستان

جشن چله تابستان یکی از جشن‌های ایران باستان است که دقیقاً در چهلمین روز تابستان یعنی ۱۰ مرداد هر سال برگزار می‌شود.

در ایران باستان معتقد بودند که شادی و نشاط موافق میل خداوند است و خداوند انسان را آفریده تا او را سرزنده و شاداب ببیند به همین دلیل نیز در ایران باستان جشن‌های مختلفی برگزار می‌شد به طوری که زندگی مردم در آن زمان بر پایه شادی و نشاط بود و غم از نظر آن‌ها امری مخالف خواسته خداوند و اهریمنی بود؛ بنابراین به هر مناسبتی دور هم جمع شده و شادی می‌کردند.

با توجه به اینکه عمده فعالیت مردم در گذشته کشاورزی و دامداری بوده؛ بنابراین بسیاری از جشن‌هایی که در ایران باستان برگزار می‌شدند، مانند جشن چله تابستان، ریشه در شرایط جغرافیایی، محصول و زمین و انسان داشته است.

تموز اولین ماه تابستان در گاه‌شماری‌های رایج در سوریه، بین‌النهرین، آسیای صغیر و فلسطین از دوران باستان تا به امروز و نام یکی از رب‌النوع‌های سرزمین‌های مذکور است

جشن چله تابستان در خراسان

خراسان یکی از جاهایی است که جشن چله تموز هنوز در آن کم و بیش وجود دارد. در تقویم محلی بیرجند «چله بزرگ» تابستان از اول تیرماه شروع می‌شود و تا دهم مردادماه ادامه می‌یابد و «چله خرد» تابستان از دهم مرداد شروع و تا سی‌ام این ماه ادامه دارد. در جنوب خراسان از اول تیرماه تا دهم مردادماه را «چله تموز»، از دهم مرداد ماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، از اول دی‌ماه تا دهم بهمن ماه را «چله کلو»، از دهم بهمن‌ماه تا آخر این ماه را «چله خرد» می‌گویند.

خراسانی می‌گوید:

نه از شو مو منالم نه که از روز       نه از یلدا گیله درم نه چله تموز

هموقذر فهمیدم دمین ای دنیا     که آسونی د بعد سختی میه هنوز

معنی شعر خراسانی: نه از شب من گله و ناله دارم و نه از روز نه از یلدا و نه از تموز.

چله تابستان در کرمانشاه

مراسم چله تابستان در باغ‌های روستای زردوئی که یکی از توابع بخش باینگان شهرستان پاوه است نیز برگزار می‌شود. هدف از برگزاری این مراسم، جشن گرفتن شروع روند کاهش دمای هوا و فرا رسیدن زمان برداشت محصول از باغ‌های استان کرمانشاه است.

در این مراسم آیین دف زنی، اجرای موسیقی محلی، توزیع محصولات باغی، اجرای مترسک گردانی و اجرای نمایش هلپرکه کردی برگزار می‌شود.

جشن نیلوفر

جشن نیلوفر به چله تموز ارتباط دارد. به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه زمان جشن نیلوفر ششم تیرماه (خردادروز از تیرماه) است. با توجه به شواهد دیگر به نظر می‌رسد که گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/ مهر در پیوند بوده باشد. زمان شکوفایی سالانه گل نیلوفر (نیلوفر صحرایی و باغی) و نیز زمان شکوفایی روزانه آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل دهی آن در چله تموز (طولانی ترین روز) و در ایام عمودی ترین تابش‌های خورشید و زمان شکوفایی روزانه گل نیلوفر نیز همراه با سپیده و طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شکوفا می‌شود.

این ویژگی‌ها موجب شده بوده که نیلوفر و خورشید را از یک خاستگاه و در پیوند با یکدیگر به شمار آورند و گرامی‌داشت نیلوفر را گرامی‌داشت خورشید بدانند. خورشید پرستی از اولین ادیان بشری است و در دوران میترایی بصورت پر و بال یافته و گسترده در رسم‌های ایرانی نفوذ کرده‌است.