ریشه و کاربرد سه تا از معروف ترین ضرب المثل های ایرانی

ضرب المثل همیشه در میان مردم رواج زیادی داشته و معنی ضرب المثل داستان های زیادی با خود دارد. در کشور ما ضرب المثل های زیادی وجود دارد که در زندگی عادی به کار می بریم ولی معنی ضرب المثل های زیادی را نمی دانیم. در ادامه معنی 4 ضرب المثل پرکاربرد ایرانی رو برای شما قرار دادیم.

به روباه گفتند شاهدت کیه؟ گفت: دمم

این ضرب‌المثل زمانی به کار می‌رود که فردی ادعایی غیر قابل قبول نماید و یا دروغ بزرگی بگوید و شنوندگان باور نکرده و از وی دلیل و مدرک و یا شاهد بخواهند و او در پاسخ مدرک غیر قابل قبولی ارائه کند و یا ادعا کند که اگر باور نمی‌کنی از فلانی بپرس. در حالیکه آن فلانی خودش هیچ اعتباری ندارد و اصلا نمی‌تواند به عنوان شاهد پذیرفته شود. در جواب چنین فردی از این عبارت استفاده می‌کنند.

در جواب شخصی که افرادی را به شهادت می‌گیرد که با خودش همدست یا موافق باشند نیز، استفاده می‌شود.

خر بیار و باقالی (باقلا) بار کن 

کنایه از پیش آمدن دردسر و گرفتاری و بدبختی بوده و زمانی به کار می‌رود که بخواهیم بگوییم شرایط بسیار حاد است و دشواری بسیاری وجود دارد و دچار بحران شده‌ایم یا خواهیم شد.

به عنوان مثال در هنگام انجام کاری که در صورت شکست ضرر و زیان زیادی خواهد داشت می‌گویند: اگر همه چی درست پیش نره، اون موقع خر بیار و باقالی بار کن.

یا برای مثال اگر اشتباهی لو برود می‌گویند: همه فهمیدن. حالا خر بیار و باقالی بار کن.

به نظر ریشه‌ی ضرب‌المثل، این داستان می‌باشد:

روزی مردی باقالی زیادی بار کرده بود و در کنار آن خوابیده بود. دزدی آمد و بنا کرد به پر کردن ظرف خودش. صاحب باقلا بیدار شد و با او گلاویز شد. دزد که بسیار تنومند بود، صاحب باقلا را بر زمین کوبید و روی سینه‌اش نشست و گفت: "من می‌خواستم مقدار کمی از باقلاهای تو را ببرم. حالا که این طور شد تو را می‌کشم و همه را می‌برم. صاحب باقلا که جان خود را درخطر دید گفت: "پس برو خر بیار و باقلا بار کن."

آسه برو آسه بیا که گربه شاخت نزنه

(آسه شکل عامیانه آهسته می‌باشد)

این ضرب‌المثل کلا در مورد احتیاط کردن است و در هر زمینه‌ای استفاده می‌شود. تا حدودی به شکل طنز بیان می‌شود اما در پشت بیان طنزآلود می‌تواند هشداری جدی هم باشد، حال چه در مورد احتیاط در کار یا نگرانی از حسادت دیگران و ..... غیره.

ضمنا می‌تواند توصیه به این باشد که شخص مقابل را هم به رازداری در موارد خصوصی زندگی شخصی خویش توصیه می‌کند و هم به اینکه سرش به کار خودش بوده و در اموری که به وی ربطی ندارد دخالت نکند.

در گذشته حتی به شکل آواز کودکانه به شکل زیر برای کودکان و همچنین توسط خود کودکان در بازی خوانده میشد:

آسه برو آسه بیا

که گربه شاخت نزنه

سری به سوراخت نزنه

بر این اساس شاید اشاره به دشمنی موش و گربه داشته باشد که به موش توصیه می‌کند گربه را عصبانی نکرده و یا جای سوراخ خود را لو نداده و پای گربه را به آن باز نکند.