نحوه درست رفتار کردن با کودک | چطور با کودکان حرف بزنیم؟

حرف زدن همیشه راه ارتباطی انسان از گذشته تا به حال بوده است. اما نحوه صحبت کردن با کودک مسئله بسیار متفاوتی است. کودک در حال رشد می بیند و یاد می گیرد، بنابراین نحوه صحبت کردن با کودک می تواند در شکل گیری شخصیت او تاثیر داشته باشد. نحوه صحبت کردن با کودک چگونه است؟ چه فاکتورهایی باید رعایت شود؟ در این مقاله درباره نحوه برقراری ارتباط با کودکتان را مطرح کرده ایم.

نحوه صحبت کردن با کودک

اسم کودک را بخوانید

صدا کردن نام کودک توجه او را به حرف‌های شما جلب می‌کند. کودکان خردسال اغلب به زمان‌هایی محدود توجه دارند بنابراین برای جلب توجه باید مدام نامش را صدا کنید.

به کودک گوش دهیم

کودکان دوست دارند برای شما باارزش باشند، در واقع همه این را می‌خواهند. به کودکتان واقعاً نشان بدهید که تمام دقت شما به شنیدن حرف‌هایی است که دارد می‌زند. کار کردن و وقت‌گذرانی با موبایلتان، تلویزیون نگاه کردن، صحبت کردن با دوستانتان و کارهای دیگر حواس شما را پرت می‌کند و کودک اینها را می‌بیند و می‌فهمد. ولی اگر نمی‌توانید به حرف‌های کودکتان گوش بدهید، تظاهر به این کار هم نکنید. گوش دادن به حرف‌های کودکتان باعث ایجاد اعتمادبه‌نفس می‌شود و کودک احساس ارزشمند بودن خواهد کرد.

از جمله‌های مثبت استفاده کنیم

به جای عبارت‌های منفی مثل «نه»، «دست نزن»، «نکن»، بهتر است از عبارت‌های مثبت استفاده کنید. همچنین هرگز از کلمه‌هایی که باعث ایجاد حس گناه در کودک می‌شود استفاده نکنید، چون کودکان از همان ابتدا قدرت درک بسیاری از چیزها و احساسات را ندارند، پس نباید برای اشتباهاتشان مدام آنها را مؤاخذه و سرزنش کنید. از عبارت‌های سرزنش‌کننده هم استفاده نکنید، زیرا احساس بی‌ارزشی را در کودک تقویت می‌کند. در عوض، جمله‌های مثبت به کودک اعتمادبه‌نفس و احساس شاد بودن می‌دهند. رفتارش را بهتر خواهد کرد و تلاش او را برای رسیدن به کاری که درست است و شما می‌خواهید بیشتر می‌کند.

چطور به کودکانمان بگوییم که کارشان درست بوده است 

• چه خوب کتاباتو جمع کردی.
• همه چیز تو اتاقت مرتبه.
• چه اتاق تمیزی.
• خیلی باهوشی.
• خیلی لطف کردی.
• خیلی ممنونم که به حرف دلت گوش کردی.
• کارت معرکه بود.
• خیلی کمکم کردی.
• همه کارها خیلی خوب پیش می­ره.
• رفتارت خیلی خوب بود.
• خیلی به من کمک کردی.
• من تو  رو دوست دارم و از اینکه پدر و مادرت هستم، خیلی خوشحالم.
• کارت خیلی خوب بود.
• خیلی ممنون که به حرفام گوش کردی و حرفمو قطع نکردی.
• خیلی خوب حرفمو گوش کردی. کارت عالی بود.
• خیلی سخت کار میکنی.
• کارت درسته.
• خیلی به من کمک کردی.
• نگاه کن چکار کردی! معرکه است!

یک الگوی خوب باشیم

کودکان مشغلولیت‌های ذهنی و درگیری‌های ما را ندارند، بنابراین در ذهنشان فضا و جای بیشتری برای توجه به اطراف و تقلید از والدین خود دارند. به عبارت دیگر، تمام حواس آنها به رفتار و گفتار شماست و هر کاری شما بکنید و هر چه بگویید، به زودی همان را از کودکتان دریافت خواهید کرد. برخورد خوب و خوش‌رفتاری شما با کودک به او یاد می‌دهد چطور با شما و دیگران رفتار کند. اگر شما دروغ بگویید، کودکتان هم شروع به دروغ گفتن خواهد کرد. اگر فردی خوش‌صحبت باشید، خواهید دید که فرزندتان هم شیرین‌زبان خواهد بود. فراموش نکنید که ثابت‌قدم بودن در رفتار خوب نیز ملاک است، یعنی اگر توقع دارید همیشه کودکتان راست بگوید، خودتان هم نباید یک بار راست بگویید و یک بار دروغ!

به تن صدا و لحن کلامتان توجه کنید

با کودکی که غر می‌زند با همان لحن و با تندی صحبت نکنید. زمانی که کودک آرام شد با او حرف بزنید. بالا و پایین رفتن صدا باید متناسب با موقعیت باشد. پس اگر همیشه با داد و بیداد حرف می‌زنید باید این عادت را ترک کنید.

سوال بپرسید

اگر می‌خواهید کودکتان بیشتر فکر کند و برداشت‌های آزاد داشته باشد از او سوالاتی تحلیلی بپرسید. سوال تحلیلی یعنی سوالاتی که پاسخ آنها بله یا خیر نیست و او باید تلاش کند بیشتر حرف بزند و دیدگاه‌ها و احساساتش را نشان بدهد. مثلا به جای این پرسش«مهد کودک خوش گذشت؟ » بپرسید«چه چیزی امروز بیشتر در مهد کودک خوشحالت کرد؟ ».

وسط حرف کودک نپرید

اگر کودک برایتان ماجرایی را تعریف می‌کند تا انتهای داستان را گوش بدهید و حرفش را قطع نکنید. اگر مدام وسط حرف کودک بپرید یا اظهار نظرهای بی‌مورد بکنید او علاقه‌اش را برای مطرح کردن دیدگاهایش را از دست می‌دهد. مثلا اگر کودکتان اتفاقاتی که در مدرسه می‌افتد را برایتان تعریف می‌کند با پرسش‌های بی‌مورد او را سردرگم نکنید یا از ماجرا منحرف نشوید. سکوت کنید و احساسات‌تان را با لبخند یا تعجب نشان بدهید.

کودکانه حرف نزنیم

با بچه‌ها با زبان خودتان صحبت کنید، شاید کمی نرم‌تر و شمرده‌تر از آنچه با یک بزرگسال حرف می‌زنید، اما یادتان باشد که کودکان بسیار باهوش‌تر از آن هستند که تصورش را کنید و لازم نیست صدای خود را کودکانه کنید یا با کلمات خیلی بچگانه با آنها حرف بزنید. کودکان مکالمات شما و دیگران با یکدیگر را می‌شنوند و مدام کودکانه حرف زدن شما با خودشان را زیاد جالب نمی‌‌دانند، به ویژه وقتی بزرگ‌تر می‌شوند.

همچنین بسیاری از والدین از اینکه کودکشان به اشتباه کلمه‌ای را می‌گوید خوشحال می‌شوند و جواب او را نیز با همان زبان کودکانه تکرار می‌کنند. این کار شاید ابتدا برایتان خوشایند باشد، اما کودک را تشویق به استفادهٔ بیشتر از تلفظ غلط کلمه‌ها خواهد کرد تا توجه شما و دیگران را به خودش جلب کند. پس لازم است با زبان صحیح و بدون هیچ غلطی با کودکتان صحبت کنید تا معنای درست کلمه‌ها را یاد بگیرد.

کودک را تهدید نکنیم

هرگز کود خود را با کلمه‌ها و شیوه‌های مختلف کم و زیاد تهدید نکنید. قرار نیست کودکمان را مطیع و بدون هیچ ‌نظر و عقیده‌ای تربیت کنیم، برعکس، لازم است به کودکان فرصت اندیشیدن و اشتباه کردن بدهیم. تهدید کردن کودک باعث خواهد شد تا اعتمادبه‌نفس او از بین برود و در آینده هم در درون خودش و هم در ارتباط با دیگران دچار مشکل شود.