چطور فن بیان خود را قوی کنیم؟ | با این چند روش فن بیان خودتون رو قوی کنید

فن بیان یکی از چند مهارت لازم و پر استفاده در زندگی امروزی است که برخلاف تصور دیگران بسیار مهم است. ما روزانه با افراد مختلف برخورد می‌کنیم سرکلاس درس، سر کار، هنگام خرید کردن و یا حتی در منزل و با افراد خانواده و خوب صحبت کردن و فن بیان عالی در بهتر پیش بردن روابط بسیار کمک کننده است. بنابراین مطلبی را جمع آوری کرده ایم که به شما در تقویت فن بیان کمک کند.

1. برای بهبود فن بیان به حرف زدن خودتان گوش دهید

هیچ‌چیز مثل گوش کردن به صحبت‌های خودتان نمی‌توانند آن تیک‌های کلامی اضافی را خاموش کند. صدای خودتان را در حین یک مکالمه طبیعی ضبط کنید. مثلاً می‌‌توانید ویس‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی ارسال می‌کنید را با دقت گوش کنید. به موارد فنی مانند کلمات پرکننده مکث (آواهایی مانند ام… آه…)، شفاف صحبت کردن، یکنواخت صحبت کردن، جملات طولانی و پی‌درپی و همچنین هر عادتی که ناراحت‌کننده به نظر می‌رسد، گوش کنید. شناسایی مشکل اولین گام در جهت برطرف کردن آن است. ضمن گوش دادن و تکرار این کار سعی کنید لیستی از مواردی که باید اصلاح شوند تهیه کنید.

2. سرعت بیان کلمات را کنترل کنید

مطمئن نیستید که آیا خیلی سریع یا خیلی آهسته صحبت می‌کنید؟ پس این کار را امتحان کنید: یک متن ۱۶۰ کلمه‌ای را در فایل ورد کپی کنید. آن را با صدای بلند و با سرعت معمولی گفت‌وگوی‌تان بخوانید و در همین حین صدایتان را ضبط کنید. خواندن آن چقدر طول می‌کشد؟

طبق گفته کارول فلمینگ، نویسنده‌ی کتاب Its the way you say it ، خواندن چنین متنی باید حدود یک دقیقه طول بکشد. او می‌گوید در هر دقیقه از یک مکالمه عادی ۱۵۵ تا ۱۷۵ کلمه باید ادا شود. اگر اطلاعات زمینه‌ای را از بر می‌خوانید یا در حال خلاصه کردن چیزی هستید، سرعت را بالا برده و اگر در حال توضیح دادن مطلب فنی‌تری هستید، سرعت را پایین بیاورید.

3. کلمات بی معنی را حذف کنید

اگر نمی‌دانید چگونه بهتر صحبت کنید شاید به خاطر این است که بیش‌ازحد درگیر کلماتی همچون «اممم»، «مثلاً»، «آه» می‌شوید. به‌جای این کلمات، واژه‌های گذار سریع‌تر به کار ببرید واژه‌ها، جملات و عبارت‌های معنی داری که صحبت شما را زیبا، روان و جذاب‌تر می‌کند.

یکی از کاربردهای «ام…» این است که به مخاطب شما نشان دهد که هنوز صحبتتان به پایان نرسیده است و باید افکارتان را جمع‌وجور کنید و مجددا ادامه دهید. جایگزین‌های بهتری برای این عبارت می‌تواند این موارد باشد: «بیایید با این موضوع ادامه دهیم…»، «موضوع مهم دیگر این است که…» و «بگذارید موضوع را به فلان چیز تغییر دهیم…» و عبارت هایی که شما خود از پیش می تواند مشخص و تمرین کنید.

4. نحوه و نوع به پایان رساندن جملات و کلام

تاثیر کلمات پایانی بیشتر از سایر کلمات است. باید سعی کنید به همان صورت که کلام خود را ادا کرده‌اید به همان خوبی هم آن را به پایان برسانید. این مورد از ویژگی‌های یک فن بیان خوب است.

• با تلاش آگاهانه در راستای تلفظ کامل هر هجای کلمه، از من‌من کردن و بیان ضعیف اجتناب کنید.
• کلمات پایانی را با همان شمردگی و صلابت ادا کنید.
• جملات را نیمه کاره رها نکنید.
• برای جملات ارزش ویژه‌ای قائل باشید.

برای بهتر صحبت کردن حواستان باشد که توجه ویژه‌ای به بیان کلمات آخر جملاتتان داشته باشید.

5. از بزرگان یاد بگیرید

برای تقویت فن بیان باید از تجربه سخنوران حرفه ای استفاده کنید و لحن، سرعت و نوع بیان آنها را بررسی و زیر نظر بگیرید. برای اینکار یک برنامه رادیویی یا پادکستی که از گوش دادن آن لذت می‌برید را پیدا کنید و سخنان گوینده‌ی آن را تجزیه‌وتحلیل کنید. همچنین می‌توانید به سخنرانی‌های افراد برجسته که تجربه زیادی در سخنوری مخصوصا در جمع های مختلف دارند گوش فرا دهید.

6. با اعتماد به نفس حرف بزنید

یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که برای تقویت فن بیان باید به آن توجه کنید، با اعتماد به نفس صحبت کردن است. اگر اعتماد به نفس نداشته باشید کارتان سخت می شود. حتی اگر در پشت تلفن حرف می‌زنید میزان اعتمادبه‌نفس شما روی نحوه دریافت ایده‌های شما توسط فرد تأثیرگذار است.

7. قبل از صحبت کردن فکر کنید

شاید مهم‌ترین ترفند برای خوب صحبت کردن این باشد که بدانید در مورد چه چیزی صحبت می‌کنید. داشتن یک ایده شفاف ازآنچه می‌خواهید بگویید به شما اجازه می‌دهد افکارتان را سازمان‌دهی کنید و یک ساختار منسجم برای صحبت‌هایتان داشته باشید. این کار بسیار ساده است.

8. با مخاطب ارتباط چشمی داشته باشید

وقتی صحبت از مکالمات عمومی می‌شود، ایجاد و حفظ تماس چشمی می‌تواند دشوار باشد؛ اما برقراری چنین ارتباطی می‌تواند به مردم کمک کند تا به شما اعتماد کنند. اگر از ارتباط چشمی می‌ترسید، در اینجا تمریناتی وجود دارد که می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.

9. تمرین تنفس داشته باشید

تنفس مناسب در فن بیان اهمیت و ضرورت دارد. وقتی نتوانید خوب نفس کشید، نمی‌توانید خوب و کامل صحبت کنید. افرادی که تنفس ضعیفی دارند، خیلی اوقات حتی نمی‌توانند یک جمله را کامل بگویند و یا کلمات را آن‌قدر بریده‌بریده ادا می‌کنند که شنونده رغبت نمی‌کند حتی برای دقایقی اندک، مستمع سخنران شود چه برسد به تاثیرگذاری.

طبق مراحل زیر می‌توانید به تمرین تنفس برای تقویت فن بیان بپردازید:

• گام اول: در وضعیت راحتی بایستید به طوری که پاها از هم فاصله داشته و به زانوها و کمر فشاری وارد نشود. در این وضعیت صاف بودن ستون بدن، تعادل سر و رهاسازی ماهیچه‌ها را حفظ کنید؛
• گام دوم: تنفس دم و بازدم را با شمارش یک تا سه انجام دهید؛
• گام سوم: سعی کنید که شانه‌ها هنگام تنفس از همدیگر فاصله نگیرد. از طریق بینی خود نفس بکشید و از دهان خود هوا را خارج کنید. به صورت آگاهانه تنفس خود را تا پر شدن انتهای شش‌ها ادامه دهید؛
• گام چهارم: کف دست خود را در مقابل شکم خود قرار دهید تا حرکت آن احساس شود. هنگام خارج کردن هوا، به آرامی به دست خود فشار بیاورید.

10. نقاط ضعف خود را بشناسید

پس از شناسایی نقاط ضعف خود، برنامه‌ای در جهت برطرف کردن آن‌ها داشته باشید. یک راهکار این است که در هرروز به موضوع خاصی بپردازید. مثل روز دوشنبه را به حذف کردن کلمات پرکننده‌ ی مکث و روز سه‌شنبه را به کامل کردن جملاتتان اختصاص دهید. فرایند را هر هفته تکرار کنید تا اینکه شفاف صحبت کردن برایتان تبدیل به یک عادت شود.

11. «بدون آمادگی خواندن» را شروع کنید

در موسیقی، به توانایی خواندن یک برگه ی موسیقی (که تا به حال آن را ندیده اید) و نواختن آن به وسیله ی آلت موسیقی، «بداهه‌نوازی» می گویند.

برای سخنرانی های طولانی یا پروژه های بزرگ مثل صداگذاری کتاب های صوتی یا ویدئوهای آموزشی، ممکن است وقت تان برای چندین‌بار روخوانی متن، قبل از شروع کار تلف شود، بدون اینکه نیازی به این کار باشد. به جای آن می‌توانید تمرین کنید هنگامی که برای بار اول متنی را می‌خوانید، آن را خوب بیان کنید. ممکن است مدتی طول بکشد تا دهان و چشم های‌تان هماهنگ شوند اما این مهارت به‌خوبی با گام بعدی که از آن صحبت خواهیم کرد در ارتباط است.

12. بستر ذهنی مناسب ایجاد کنید

مغز انسان اطلاعات دریافتی را براساس چارچوب‌های ذهنی خود طبقه‌بندی و تحلیل می‌کند. یعنی با توجه به بستر و زمینه‌ای که هر فرد در ذهن دارد، نسبت به داده‌های جدید واکنش‌های متفاوتی خواهد داشت. گذشته‌ی ما، تجربه‌ها، نظام زیستی، انتظارات فرهنگی، علایق، نظرات و خلق‌وخوی ما در ارجاع دادن داده‌های جدید و یافتن رابطه‌ای میان آنها تأثیرگذار است. پس برای جلب توجه مخاطب و قوی شدن فن بیان باید بسترسازی مناسبی برای او انجام بدهید. وقتی مخاطب را بشناسید و از پیش‌زمینه‌های ذهنی او باخبر باشید، نتیجه‌ی صحبت خود را به سمتی می‌برید که برای او آشناتر است و درک بهتری از مطلب پیدا می‌کند یا مثلا با توجه به این ویژگی ذهنی می‌توانید متناسب با هدف خود بسترسازی کنید و به مخاطب خود در رسیدن به نتیجه‌ی مورد نظرتان کمک کنید. در تحقیقی که «الیزابت لفتس» (Elizabeth Loftus) و «جان پالمر» (John Palmer)، دو تن از اساتید دانشگاه واشنگتن انجام دادند مشخص شد که بسترسازی ذهنی برای مخاطب در استدلال و نتیجه‌گیری او بسیار مهم است. در این تحقیق به افراد ویدیوئی از یک تصادف نشان دادند و از آنها خواستند سرعت و خسارت احتمالی را برآورد کنند. این سؤال با استفاده از کلمات متفاوتی برای دو گروه مطرح شد. «فکر می‌کنید سرعت خودروها وقتی به‌هم برخورد کردند چقدر بوده است؟» و «فکر می‌کنید سرعت خودروها وقتی یکدیگر را داغان کردند چقدر بوده است؟» نتیجه نشان داد واژه‌های مختلفی که برای تصادف استفاده شده بود نقش زیادی در گمان و استدلال افراد داشت. گروهی که با واژه‌ی «برخورد کردن» مورد پرسش واقع شده بودند، برآورد کمتری برای سرعت و خسارت در نظر داشتند اما گروه دیگر شدت خسارت و سرعت را بالاتر سنجیده بودند. در واقع کلمات متفاوت باعث شکل‌گیری بسترها و پیش‌زمینه‌های ذهنی متفاوتی در افراد شده بود. اگر می‌خواهید در هنگام صحبت تأثیرگذار باشید باید با بسترسازی ناب، ذهن مخاطب را به همان جایی ببرید که مطلوب شماست. با این کار فن بیان قوی‌تری خواهید داشت و می‌توانید تأثیرگذارتر باشید.

حرف پایانی

تقویت فن بیان فقط برای بهتر صحبت‌کردن نیست، بلکه در ابعاد وسیع‌تری یعنی در قالب یک مهارت‌ ارتباطی باید بررسی شود. ما در هر جایگاهی که باشیم برای ارتقا و رشدمان به مهارت‌های ارتباطی نیاز داریم. فن بیان قوی یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین مهارت‌های ارتباطی است که شما را نه‌تنها در کسب‌و‌کار به موفقیت خواهد رساند، بلکه در ارتباطات روزمره هم تاثیر به‌سزایی دارد.

امیدواریم نکات گفته شده در این مطلب به شما برای بهتر صحبت کردن کمک کند. اگر برای تقویت فن بیان از روش‌های دیگری استفاده می‌کنید لطفاً در نظرات با ما به اشتراک بگذارید.